حسابداری شعب چیست؟ این سوالی است که بسیاری از افرادی که دارای کسب و کار هستند و شعبه های مختلف را برای کسب و کار خود ایجاد کرده اند، با آن مواجه می‌شوند. در حال حاضر بسیاری از کسب و کارها برای گسترش فعالیت خود دست به تاسیس دفاتر و شعبه در نقاط جغرافیایی مختلف می زنند. نحوه حسابداری شرکت هایی که دارای شعب متفاوتی هستند دارای رویکردها و یکسری موارد خاص می باشد که به آن حسابداری شعب گفته می شود.

در واقع حسابداری شرکت هایی که دارای بخش‌های مختلف هستند، باید براساس قواعد خاصی انجام بگیرد. شرکت های دارای مجموعه شعب، شرکت هایی هستند که در یک محل با نظارت مدیریت فعالیت می‌کنند و دارای شرایط خاصی هستند که این شرایط در چگونگی محاسبه هزینه ها و درآمدها و سود و زیان مجموعه ها بسیار تاثیر گذار می باشد. از آنجایی که پاسخ به این سوال که حسابداری شعب چیست؟ بسیار اهمیت دارد، در ادامه این مقاله از طلوع پدیده نکات مهمی را در روش حسابداری این نوع شرکت ها ارائه خواهیم کرد. 

 آشنایی با حسابداری شعب

حسابداری شعب در واقع یک نوع سیستم حسابداری می باشد که حساب های جداگانه هر شعبه یا محل عملیاتی یک سازمان در آن نگهداری خواهد شد. این شیوه از حسابداری در شرکت هایی که پراکندگی جغرافیایی دارند و علاوه بر آن شرکت های چند ملیتی و اپراتورهای زنجیره ای بیشترین استفاده را دارد.

در استاندارد حسابداری شعب، هر شعبه به عنوان یک نهاد متفاوت مدنظر قرار داده می‌ شود و دفاتر حساب های متنوع، به صورت جداگانه برای آنها ثبت و نگهداری خواهد شد. این حساب های جداگانه شامل موجودی کالا، حساب های دریافتنی، تجهیزات و هزینه هایی مانند اجاره وجوه نقد و بیمه و دستمزدها می باشد. با این تفاسیر می ‌توان گفت حسابداری شعب سیستمی است که در آن برای هر شعبه حساب های جداگانه در نظر گرفته خواهد شد. این شعب براساس موقعیت جغرافیایی تقسیم شده و هر کدام از بخش ها دارای مراکز سود و زیان می باشند.

در این روش حسابداری صورت سود و زیان، تراز آزمایشی و ترازنامه به صورت جداگانه از سوی هرکدام از شعب تهیه می شوند. قابل توجه اینکه در استاندارد حسابداری شعب هرکدام از شعبه ها موظف هستند دفاتر خود را مستقلاً تهیه و نگهداری کنند و در موعد مقرر به دفتر مرکزی ارسال نمایند تا با سایر واحدها ترکیب شود. حسابداری شعب و افزایش شناخت وضعیت جریان نقدی شرکت ها کمک می کند تا یک تصویر جامع از فعالیت های شرکت به مدیران ارائه شود. اما هدف از حسابداری شعب چیست؟ در ادامه بیشتر در رابطه با این مسئله توضیح خواهیم داد.

 هدف از حسابداری شعب

تا اینجا به این سوال که حسابداری شعب چیست؟ پاسخ دادیم. اما آیا شما از هدف حسابداری شعب چیزی می دانید؟ برخی از اهداف مهم حسابداری شعب شامل موارد زیر می باشد:

اطلاع از وضعیت نقدینگی هر کدام از شعبه ‌ها

تحقق جریان نقدی یا درآمد ایجاد شده از سوی شعب

اطلاع از سود و زیان تولید شده توسط شعبه ها

آگاهی از وضعیت مالی هر کدام از شعب توسط حسابداران مالیاتی با تجربه

ارزیابی عملکرد همه شعبه ها برای مقایسه آنها با یکدیگر و یافتن شیوه‌های مناسب برای توسعه بیشتر کسب و کار

دو سیستم موجود برای حسابداری شعب

???? سیستم غیر مستقل(متمرکز):

این سیستم حسابداری شعب برای تمام عملیات مالی خود دفاتر جداگانه ندارد و برای عملیات های خود دفاتری جدا ایجاد نمی کند. سیستم غیر مستقل تمام سابقه های حسابداری شعب خود را در دفتر مرکزی به ثبت می رساند و داخل دفتر مرکزی نگهداری می کند.

???? سیستم مستقل(متمرکز):

در سیستم مستقل یا سیستم حسابداری شعب غیر متمرکز شعبه برای اینکه عملیات خود را ثبت کند دفاتری جدا از دفتر مرکزی دارد. بنابراین جهت تهیه صورت های مالی ترکیبی چکیده عملیات شعبه را به دفتر مرکزی فرستاده میشود.

روش‌های حسابداری شعب کدامند؟

برای نگهداری حساب های هرکدام از شعبه ها بر اساس پیچیدگی کسب و کار همراه با حفظ استقلال عملکردی هر شعبه، از چند تکنیک منحصر به فرد استفاده می شود. اما برخی از افراد این سوال را دارند که روش های حسابداری شعب چیست؟ شناخته شده ترین شیوه های حسابداری هر کدام از شعبه ها عبارتند از:

???? روش بدهکاران

در روش بدهکاران، حسابداری شعب به صورت بدهکار انجام می شود. در دفاتر حسابداری، دفتر مرکزی شعبه ها، حساب های کالاهای عرضه شده و هزینه های دفتر مرکزی، هزینه هایی که توسط یک شعبه انجام شده از سوی دفتر به صورت حساب بدهکار ثبت خواهد شد و مانند حساب مشتریان پس از دریافت برگشتی و حواله ها به حساب شعبه مرکزی، حسابها به صورت بستانکار ثبت خواهند شد. از روش بدهکاران برای پی بردن به سود و زیان هرکدام از برندها استفاده می شود.

???? روش حساب‌های نهایی

در روش حساب های نهایی، حساب های سود و زیان و حساب های مالیاتی آماده می شوند تا سود ناخالص و زیان ناخالص به همراه سود خالص و زیان خالص هر شعبه حساب شود. در روش حساب های نهایی، ارزش موجودی کالا در آغاز دوره مالی و آن دسته از کالاهایی که به شعبه ارسال می شوند، در حسابداری مالیاتی بدهکار محسوب می گردند. علاوه بر این موجودی پایانی کالاها و محصولات که توسط شعبه ها برگشت می شوند، در حساب معاملاتی به صورت بستانکار ثبت می گردند.

???? روش بدهکاران و موجودی

مواردی که در آن کالا به قیمت فروش به شعب مختلف ارسال می‌شود و شعبه ها اجازه تغییر قیمت ندارد، بهتر است از روش بدهکاران و موجودی استفاده شود. حساب های متنوعی در روش بدهکاران و موجودی باید ایجاد شود و شامل موارد حساب دارایی، شعبه حساب موجودی شعب و حساب هزینه شعبه ها می باشد.

???? روش شعبه‌های عمده فروش

بسیاری مایلند بدانند حسابداری شعب به روش فروش به عنوان یکی از روش های حسابداری شعب چیست؟ در روش شعب عمده فروش، صورتحساب کالا به قیمت عمده فروشی به شعبه های خرده فروش ارسال می گردد. در این روش موجودی ابتدای دوره مالی و موجودی پایانی شعبه ها براساس قیمت عمده فروشی نشان داده می شود.

علاوه بر این سود های محقق نشده در موجودی پایانی به عنوان اندوخته موجودی به حساب سود و زیان دفتر مرکزی لحاظ می گردد. از این رو موجودی ابتدایی ذخیره شده در حساب سود و زیان دفتر مرکزی به عنوان بستانکار ثبت می شود.

فرق بین شعبه و نمایندگی

یکی از سوال هایی که در مورد حسابداری شعب و نمایندگی بوجود می آید این است که تفاوت بین شعبه و نمایندگی چیست؟ در این قسمت باید به تعاریف این دو مفهوم بپردازیم تا تفاوت بین شعبه و نمایندگی را متوجه شویم. شعبه واحد تجاری است که برای توسعه واحد تجاری در قسمت جغرافیایی دیگر احداث می شود.

نمایندگی نیز فرد حقیقی یا حقوقی با اختیار تام است به نام شرکت عملیات فروش خود را انجام می دهد. بنابراین باید به این نکته اشاره کرد که تفاوت بین شعبه و نمایندگی در مسئولیت و اختیار آنهاست. بدین معنی که شعب با شرکت اصلی در ارتباط هستند و تحت امر دفتر مرکزی هستند. اما نمایندگی تحت امر خود و در اختیار خود است.

پس زمانی که قرار است از شرکت اصلی شعبه یا نمایندگی دریافت کنید به نکات ذکر شده دقت کنید تا در زمان پرداخت ها و یا دریافت ها به مشکل برنخورید. اگر به طور کامل در این زمینه تحقیق کنید و نکات مربوطه را مطالعه کنید دیگر دچار مشکلات با شرکت اصلی نمی شوید. در زمان عقد قرارداد با شرکت اصلی حتما نوع همکاری خود را با شرکت اصلی مشخص کنید تا در پایان دوره های مالی با مشکلات عدیده ای که وقت شما را درگیر می کند مواجه نشوید.

خلاصه مطالب

در این مقاله سعی کردیم به این سوال که حسابداری شعب چیست؟ پاسخ دهیم و روش هایی که برای حسابداری شعب وجود دارد را بررسی کردیم. حسابداری شعب یکی از انواع حسابداری برای آن از دست از شرکت هایی می باشد که مایل به گسترش کسب و کار خود و تاسیس دفاتر و شعب در نقاط جغرافیایی مختلف می باشد.

توجه داشته باشید که حسابداری شعب با انواع دیگر حسابداری متفاوت است و محاسبه آن تابع رویکردها و قواعد خاصی می باشد. به افرادی که این سوال را دارند که حسابداری شعب چیست؟ باید بگوییم که حسابداری شعب سیستمی است که در آن برای هر شعبه حساب های جداگانه مدنظر قرار گرفته می ‌شود و طبق موقعیت جغرافیایی، هر مرکز دارای سود و زیان خاص خود می باشد. در حسابداری شعب تراز آزمایشی، صورت سود و زیان و ترازنامه صورت جداگانه تهیه می شود. چنانچه شما عزیزان نیازمند اطلاعات بیشتر در ارتباط با حسابداری شعب می باشید، می توانید با کارشناسان ما در طلوع پدیده تماس بگیرید تا راهنمایی های لازم را در اختیار شما عزیزان قرار دهند.

منبع: سایت نرم افزار حسابداری طلوع پدیده و حسابداری شعب چیست؟